Jumuiya ya HA NHI ya Kikabila cha Kikabila 54 huko Vietnam

Hits: 361

     Pia huitwa Co cho, U Ni na Xa U Ni, HA NHI ina wenyeji wapatao 19,954 waishio katika majimbo ya Lai Chau1 na Lao Cai 2. Lugha ya HA NHI ni mali ya Tibeto-Kiburma3 kikundi. HA NHI hasa huabudu mababu zao.

    Wanaishi kwa kupanda mchele katika milpas au shamba. Ni moja wapo ya makabila ambayo yana uzoefu mzuri katika kurudisha shamba zenye mteremko kwenye mteremko wa mlima, kuchimba mifereji, kujenga mabwawa madogo, kutumia ng'ombe kama mtego na kufanya bustani karibu na nyumba zao.

    Ufugaji wa wanyama hukuzwa. Weave na basketry ni maarufu kabisa. Zamani, wengi wa HA NHI wangeweza kujifanyia nguo. Mavazi ya kike hutofautiana kati ya vikundi tofauti: vilivyopambwa kwa muundo wa rangi (huko Lai Chau) au la-indigo -ed tu (katika Lao Cai).

    HA NHI wamechukua maisha ya kukaa nje. Kila hamlet inayo kaya 50-60. HA NHI inajumuisha familia nyingi za ukoo. Kila safu inajumuisha matawi mengi. Kila mwaka, saa Mwaka Mpya wa Lunar, washiriki wa ukoo huo huo hukusanyika kumsikiliza mzee akizungumza juu ya mababu zao. Baadhi ya ukoo hukumbuka nyuma vizazi vyao 40.

    Watoto mara nyingi huchukua jina la baba yao au la mnyama akiashiria siku zao za kuzaliwa kama jina lao la kati. Wavulana na wasichana wako huru kuchagua wenzi wao. Kila wenzi wanapitia ndoa mbili. Baada ya harusi ya kwanza kijana na wanawake huwa mume na mke. Bi harusi huja kuishi na familia ya mumewe na huchukua tne jina la familia ya mumewe. Makazi ya matrilocal pia yanazingatiwa. Ndoa ya pili imepangwa wakati wenzi hao wanatajirika au wanapata mtoto.

    Mila ya mazishi inatofautiana kulingana na mikoa, lakini mazoea kadhaa ya kawaida yamekua. Wakati mtu anakufa, kizigeu cha chumba chake cha kulala kinatatuliwa, na madhabahu ya mababu imepunguzwa. Maiti imewekwa kwenye kitanda jikoni na kuzikwa kwa masaa mazuri na siku. Hakuna kaburi la kijiji kizima. Kaburi halijazwa na udongo uliofunikwa na nyasi.

    Karibu na kaburi, mawe yamefungwa; hakuna nyumba ya mazishi iliyojengwa.

    HA NHI wanayo hadithi nyingi za zamani na hadithi ndefu na aya. Vijana na wanawake hucheza densi zao zinafuatana na sauti. Wanaelezea mapenzi yao b kucheza jani-oboe, zither lip na filimbi. Wasichana wachanga wanapenda kucheza am-ba met-du, tuy-huy or nat-xi (aina mbalimbali za filimbi za kitamaduni) usiku. Wavulana wachanga wanacheza la-khu, kamba zither. Katika sherehe, ngoma, matambara na matambara hufanywa. HA NHI zina nyimbo nyingi kama lullabies, nyimbo za duet, nyimbo katika uzinduzi wa farasi wa harusi, kupokea wageni, na kukaribisha Mwaka mpya. Wimbo wa harusi wa HA NHI katika Wilaya ya Muong Te of Mkoa wa Lai Chau inaundwa na aya 400.

Ha Nhi Hamlet - Holylandvietnamstudies.com
Kaya ya HA NHI huko Lao Cai (Chanzo: Ulimwengu wa VOV)

TAZAMA ZAIDI:
◊  JAMII ya VIKUNDI 54 VYA UKABILU huko Vietnam - Sehemu ya 1.
◊  Jumuiya ya BA NA ya vikundi vya Kikabila 54 huko Vietnam.
◊  Jumuiya ya BO Y ya vikundi vya Kikabila 54 huko Vietnam.
◊  Jumuiya ya BRAU ya Kikabila cha Kikabila 54 huko Vietnam.
◊  Jumuiya ya BRU-VAN KIEU ya vikundi vya Kikabila 54 huko Vietnam.
◊  Jumuiya ya CHO RO ya vikundi vya Kikabila 54 huko Vietnam.
◊  Jumuiya ya CO HO ya vikundi vya Kikabila 54 huko Vietnam.
◊  Jumuiya ya CONG ya vikundi vya Kikabila 54 huko Vietnam.
◊  Jumuiya ya CHUT ya Kikabila cha Kikabila 54 huko Vietnam.
◊  Jumuiya ya CHU RU ya vikundi vya kikabila 54 huko Vietnam.
◊  Jumuiya ya CHAM ya vikundi vya Kikabila 54 huko Vietnam.
◊  Jumuiya ya DAO ya vikundi vya Kikabila 54 huko Vietnam.
◊  Jumuiya ya GIAY ya vikundi vya Kikabila 54 huko Vietnam.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo): CONG DONG 54 Dan toc Viet Nam - Phan 1.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo) na Wavuti-SautiSauti ya Wavuti):  Nguoi BA NA trong Cong dong 54 Dan toc anh em o Viet Nam.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo) na Wavuti-SautiSauti ya Wavuti):  Nguoi BO Y trong Cong dong 54 Duk Hula anc em an Viet Nam.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo) na Wavuti-SautiSauti ya Wavuti):  Nguoi BRAU trong Cong dong 54 Dan toc anh em o Viet Nam.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo) na Wavuti-SautiSauti ya Wavuti):  Nguoi BRU-VAN KIEU trong Cong dong 54 Dan toc anh em o Viet Nam.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo) na Wavuti-SautiSauti ya Wavuti):  Nguoi CHO RO trong Cong dong 54 Dan toc anh em o Viet Nam.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo) na Wavuti-SautiSauti ya Wavuti):  Nguoi CHAM trong Cong dong 54 Dan toc anh em o Viet Nam.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo) na Wavuti-SautiSauti ya Wavuti):  Nguoi CHU RU trong Cong dong 54 Dan toc anh em o Viet Nam.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo) na Wavuti-SautiSauti ya Wavuti):  Nguoi CHUT trong Cong dong 54 Dan toc anh em o Viet Nam.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo) na Wavuti-SautiSauti ya Wavuti):  Nguoi CONG trong Cong dong 54 Dua toc anh em o Viet Nam.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo) na Wavuti-SautiSauti ya Wavuti):  Nguoi DAO trong Cong dong 54 Dan toc anh em o Viet Nam.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo) na Wavuti-SautiSauti ya Wavuti):  Nguoi GIAY trong Cong dong 54 Dan toc anh em o Viet Nam.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo) na Wavuti-SautiSauti ya Wavuti):  Nguoi GIA RAI trong Cong dong 54 Dan toc anh em o Viet Nam.
Toleo la Kivietinamu (vi-VersiGoo) na Wavuti-SautiSauti ya Wavuti):  Nguoi HA NHI trong Cong dong 54 Dan toc anh em o Viet Nam.
◊ nk.

BAN TU THU
07 / 2020

VIDOKEZO:
1 :… Inasasisha…

KUMBUKA:
Chanzo na Picha:  Makundi 54 ya Kikabila huko Vietnam, Mchapishaji wa Thong Tan, 2008.
Nukuu zote na maandishi ya italiki yamewekwa na Ban Tu Thu - zaidi ya

(Alitembelea 1,058 nyakati, 1 ziara leo)